به گزارش مشرق به نقل از فارس، حجتالاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجتپور، رییس پژوهشکده
دانشنامهنگاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتوگو با خبرنگار آیین
و اندیشه فارس، با بیان اینکه در قرآن کریم به صراحت از حضرت علی (ع) نام
برده نشده است، ابراز داشت: در قرآن کریم آیات مشهوری درباره امیرالمومنین
(ع) وجود دارد، مانند «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ
وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکاةَ
وَهُمْ راکِعُونَ»؛ «ولى شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان
آوردهاند همان کسانى که نماز برپا مىدارند و در حال رکوع زکات مىدهند».
(مائده،55) در این آیه به صراحت از امام(ع) نام نمیبرد، بلکه از شخصی نام
میبرد که در هنگام رکوع نماز زکات خود را میپردازد و آن شخص کسی چون
امیرالمؤمنین (ع) نبوده است.
وی افزود: در آیه «وَمِنَ النَّاسِ مَن
یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ
بِالْعِبَادِ»؛ «و از میان مردم کسى است که جان خود را براى طلب خشنودى خدا
مىفروشد و خدا نسبت به [این] بندگان مهربان است» (بقره، 207)، خداوند
متعال به دیگر ویژگی امیرالمومنین(ع) اشاره میکند، چرا که او با به خطر
انداختن جان خود به پیامبر اکرم (ص) فرصت داد تا بتواند از مکه خارج شود،
بدون اینکه دشمن لجوج و کینهتوز او متوجه حرکتش شوند.
رییس
پژوهشکده دانشنامه نگاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه
آیات بسیاری درباره منزلت و جایگاه این امام همام وجود دارد، در ادامه به
ذکر ماجرای احتجاج ابنعباس(مشهور به دانشمند امت و پدر علم تفسیر قرآنی)
با معاویه پرداخت:
ابن عباس که شاگرد مکتب حضرت علی(ع) است، در
دوران معاویه بعد از شهادت امیرالمومنین(ع)، به تطبیق و تفسیر قرآن
میپرداخت و در ضمن تفسیر قرآن میگفت که مثلاً این آیه در مورد امام علی
(ع) است، این سخنان به گوش معاویه رسید، معاویه به ابنعباس گفت: شنیدهام
هنوز از فضایل علی دم میزنی؟ مگر نمیدانی ذکر فضایل علی را ممنوع
کردهام؟ بترس از اینکه مبتلای به عقوبت سختی گردی به نحوی که هرگز از آن
رهایی نداشته باشی.
ابن عباس به معاویه گفت: تمام اهل مدینه شاهدند
که من به غیر از تفسیر قرآن سخن دیگری بر زبان جاری نمیکنم، لکن چون از
پیغمبر خدا (ص) شنیدم که فرمودند: «مَنْ فسَّرَ القرآنَ بِرَایهِ
فَالیَتَبَوَّءْ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ» کسی که قرآن را بر خلاف واقع
تفسیر کند، نشیمنگاه او در آتش خواهد بود؛ لذا هرگز قرآن را بر خلاف واقع
تفسیر نمیکنم. معاویه پاسخ داد: تفسیر بگو و خلاف حقیقت و دروغ هم معنا
مکن، لکن حق نداری از فضیلت علی دم بزنی!
ابن عباس گفت: بسیار خب،
گاهی من این آیه شریفه را میخوانم: «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی
حُبِّهِ مِسکیناً وَ یَتیماً و أسیراً» از من سؤال میکنند: خداوند در این
آیه از چه کسانی ستایش میکند؟ اگر بگویم آنان علی و فاطمه و فضّه خادمه
هستند، آیه را به نحو حقیقت تفسیر کردهام وگرنه آیه را به دروغ و خلاف
واقع تفسیر کردهام.
معاویه گفت: آیات دیگر را از برای مردم تفسیر کن، مگر قرآن آیه دیگری ندارد؟
ابن
عباس گفت: بسیار خوب، اینک آیه دیگری میخوانم و آن گاه این آیه را خواند:
«یْا أیُّها الرَّسولُ بَلَّغْ ما اُنزِلَ اِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ اِنْ
لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ
الّناس»، از من سؤال میکنند، پیامبر مأمور به ابلاغ چه موضوعی بوده که اگر
آن را ابلاغ نمیکرد، گویا اصلاً رسالت خود را ابلاغ نکرده؟ اگر بگویم
پیغمبر(ص) در غدیر خم مأمور بود تا علی(ع) را به عنوان خلیفه بلافصل خود
معرفی کند، آیه را درست تفسیر کردهام و الا خلاف واقع سخن گفتهام!
وی افزود: معاویه گفت: مگر حتماً باید این آیه را تفسیر کنی؟ آیه دیگری بخوان!
ابن
عباس گفت: این آیه شریفه را میخوانم: «وَاَعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ
جَمیعاً و لا تَفَرَّقوُا»، از من تفسیر این آیه را سؤال میکنند؛ اگر
بگویم مقصود از ریسمانی که مردم باید به آن چنگ بزنند تا دچار اختلاف
نشوند، اهلبیت پیغمبر (ص) و در رأس آنان علی (ع) است، به راستی سخن
گفتهام، زیرا خاصّه و عامّه به نحو تواتر این حدیث را از وجود مبارک نبی
اکرم (ص) نقل کردهاند که فرمود: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی
ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیهالهدی والنور حبل ممدود من
السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنیانهما لن
یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما». ای معاویه! اگر من
آیه را به غیر از این تفسیر کنم، خلاف حقیقت معنی کردهام و من هرگز چنین
نخواهم کرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به ماجرای بیان فضایل امام علی(ع) در قرآن توسط ابن عباس در مواجهه با معاویه اشاره کرد.